Wegens succes gaat de cursus ‘Zaanse schrijvers rond 1900’ op herhaling. Hierin komt de roerige Zaanstreek aan het begin van de twintigste eeuw tot leven. Dit via het werk van de schrijvers Carry van Bruggen, Jacob Israël de Haan en Cor Bruijn. Uniek aan deze cursus is dat de leesfragmenten worden gespiegeld aan bijzondere archiefstukken. Zo komt deze tijd niet alleen in woorden, maar ook in tastbare voorwerpen tot leven.

De cursus bestaat uit drie avonden. Elke bijeenkomst heeft een ander deelthema. Tijdens de eerste bijeenkomst maak je kennis met de schrijvers en ontdek je wat zij betekenden in hun tijd. In de tweede bijeenkomst staat de Zaanstreek centraal. De slotbijeenkomst laat zien hoe deze schrijvers de vinger aan de pols van hun tijd hielden: ze schreven onder meer bevlogen over de positie van arbeiders en vrouwen.

Tekst en beeld

De cursus wordt georganiseerd door Gemeentearchief Zaanstad en Mens durf te lezen!, de Literaire Salon van de Zaanstreek. Die samenwerking maakt de bijzondere combinatie van teksten en voorwerpen mogelijk. Deelnemers krijgen bijvoorbeeld de zeldzame kans om enkele originele glasnegatieven te bewonderen. Als afsluiting van de laatste les is er een exclusieve rondleiding door het depot van het archief. Cursusleider is Renate Sun-Louw, oprichter van de website overliteratuur.nl.

Data: donderdag 1, 8 en 15 november

Tijd: 19.30 – 21.00 uur

Locatie: Gemeentearchief Zaanstad, Stadhuisplein 100, Zaandam

Kosten: € 45,-, inclusief lesmateriaal en koffie/thee met wat lekkers

Inschrijven: info@mensdurftelezen.nl

Meer informatie: mensdurftelezen.nl, archief.zaanstad.nl, overliteratuur.nl

Tijdens de IFIKZ Zaanse Fabrieksdag, die plaatsvindt in de herfstvakantie op zondag 28 oktober, wordt samen met de inwoners van de Zaanstreek de Zaanse industriecultuur gevierd. Voormalige fabrieken openen hiervoor speciaal hun deuren voor één dag. In de VersKade, de voormalige Verkade Fabriek, draait het om theater, eten, drinken, proeven en beleven. Op het Hembrugterrein maak je een wandeling over het terrein en word je verrast met dans en fotografie en in de Honigfabriek maak je een dwaaltocht en kom je onderweg diverse muziekoptredens tegen. De IFIKZ Zaanse Fabrieksdag wordt dit jaar in samenwerking met de Week van de Industriecultuur georganiseerd en is gratis toegankelijk. Meer informatie www.ifikz.nl. 

De VersKade 
De VersKade is het centrale festivalhart van IFIKZ. Hier gaat het om eten, proeven, beleven, theater en muziek. Theatermaker Majanka Fröhlich en FluXus brengen hier gezamenlijk het verhaal van De Saense Chocoladefabriek in reprise. Deze mini-musical is gebaseerd op het bekende verhaal: Charlie and the Chocolate Factory en Majanka Fröhlich heeft deze uitvoering een Zaanse twist gegeven. Bekende nummers ‘Pure Imagination’ en de ‘Candy man’ krijgen in deze voorstelling een ‘Zaans sausje’. Tussen 11.00 en 16.00 uur start er ieder uur een voorstelling. Tussen 13.00 uur en 17.00 uur kan er naar live muziek geluisterd worden in de VersKade onder het genot van een hapje en een drankje; een Lazy Sunday Afternoon met De Kift (acoustic) als afsluiter.

De Honigfabriek 
Lekker verdwalen doe je in de Honigfabriek. Dit karakteristieke fabrieksgebouwbestaat uit tientallen kleine gangetjes, trappenhuizen en leegstaande ruimtes. In de Puddingzaal, Unit X en de Opklophal word je als bezoeker verrast met optredens van de Zaanse flamencogitarist Jeff Heijne, Jur de Vries en voormalig Stadscomponist Mark Nieuwenhuis en in weer een andere ruimte staat een verrassingskoor klaar. De dwaaltochten starten ieder heel uur, tussen 11.00 uur en 17.00 uur.

Hembrugterrein
Via een wandeling over het Hembrugterrein krijg je een kijkje in verschillende voormalige wapen- en munitiefabrieken. Ieder heel uur – tussen 11.00 uur en 17.00 uur- start er een wandeling die je langs verschillende dansoptredens van Dansstudio’s Danzin en Moving Harmony leidt en foto-exposities van Ruben Timman (Museum of Humanity) en Jeroen Swolfs (Streets of the World). In de YadaYada fabriek is er een Indiase Karakterdans en een Russische dans met veel kinderen te zien. Een mooie combinatie tussen Zaanse dans en beeld.

Zaansafari XS
Tussen de Honigfabriek en de VersKade vaart ieder uur (tussen 11.00 uur en 17.00 uur) de Zaansafari XS; een expeditie vanaf het water. Ieder heel uur vertrekt de boot vanaf de VersKade, ieder half uur vanaf de Honigfabriek. Vanaf de boot word je geïnformeerd over de bijzondere industriecultuur door bevlogen gidsen Rob van Vooren, Marene Kok en Hans Kuypers. Uiteraard onder het genot van een hapje en een drankje. Kaarten hiervoor zijn te koop op de 3 locaties en kosten €5,-.

Het complete programma en de tijden zijn te vinden op www.ifikz.nl.

Young girl with chocolate smeared all over her face and fingers. Focus is on mucky hand with face out of focus against a rich red background.

In de herfstvakantie is het smullen in de Zaanstreek. In het kader van oktober Cacaomaand verzamelde Marketing Zaanstreek tal van activiteiten rond Zaanse smaken als cacao en chocolade op de site Zaansmaken.nl. Met extra veel lekkere familie-activiteiten in de herfstvakantie.

 Kom cacaoproefjes doen in het Zaans Museum, maak zelf chocolade, bouw een snoepstad, bezoek een chocolademusical in een oude chocoladefabriek of kijk binnen bij een fabriek die nog altijd chocolade maakt. Je hoeft je niet te vervelen komende vakantie. Er gebeuren zelfs heel bijzondere dingen. Oliemolen De Bonte Hen op de Zaanse Schans verandert bijvoorbeeld voor even in Chocolademolen en op 28 oktober kun je tijdens een rondje molen zien hoe van cacaobonen cacaoboter wordt geslagen. Daarnaast kun je aanmonsteren voor de Chocolate River Tour, die je letterlijk en figuurlijk van de Zaanse cacaohistorie laat proeven.

Historisch cacaohart

Zaansmaken vertelt het verhaal van de smaken van de Zaanstreek, ooit de provisiekast van Nederland, maar is ook een ode aan het ‘maken’ waar de Zaanstreek bekend om staat. Op Zaansmaken.nl staan de leukste activiteiten verzameld van Zaanse ondernemers en organisaties in oktober, de maand die bekend staat als Cacaomaand. De Zaanstreek was het historisch hart van de Nederlandse cacao-industrie en in oktober wordt nog altijd de komst van de nieuwe oogst cacaobonen gevierd.

Kom proeven van de Zaanstreek
Marketing Zaanstreek wil het met de verzamelde activiteiten extra aantrekkelijk maken om de Zaanstreek te komen ontdekken. Voor bezoekers, maar zeker ook voor de Zaankanters zelf. Marketing Zaanstreek directeur Lex Kruijver: “Veel Zaankanters hebben geen idee hoe bijzonder hun streek is. Ik hoop van harte dat Zaansmaken ook hen uitdaagt hun eigen streek verder te ontdekken.”

Op Zaansmaken.nl zijn onder andere activiteiten te vinden van CacaoLab Zaans Gedaan, Windmill Cruises, Zaans Museum, Smells like Chocolate, De Zaansche Molen, Hoop op d’Swarte Walvis, Brouwerij Hoop en Lab-44, Hemlab, Dutch Tourism, de Zaanse Schans en chocoladefabriek De Euforij.

De IFIKZ Zaanse Fabrieksdag wordt dit jaar in samenwerking met de Week van de Industriecultuur georganiseerd, ter afsluiting van deze week. De Week van de Industriecultuur vindt plaats in de herfstvakantie van 20 t/m 28 oktober. Er zijn meer dan 80 bijzondere activiteiten in IJmuiden, Beverwijk en de Zaanstreek te bezoeken. Op interactieve wijze kun je kennismaken met het industriële karakter van IJmuiden, Beverwijk en de Zaanstreek.

Onderstaand het programma voor de Zaanstreek:

• Instawalks Hembrugterrein door Marjolein Lensink-Neijzing – za 20-10-2018 – 11:00 – 16:00
• Rondleiding Hembrugterrein – za 20-10-2018 – zo 21-10-2018 – 14:00 – 15:30
• Chocolate River Tour i.s.m. Windmill Cruises – zo 21-10-2018 – 15:00 – 16:00
• Bedrijfsbezoek Albert Heijn distributiecentrum – ma 22-10-2018 – 10:00 – 12:00
• Bedrijfsbezoek Lassie – ma 22-10-2018 – 10:30 – 12:30
• Bedrijfsbezoek Forbo Krommenie – di 23-10-2018 – do 25-10-2018 – 13:00 – 15:30
• Bedrijfsbezoek Afvalzorg – di 23-10-2018 – 15:00 – 16:30
• Bedrijfsbezoek Albert Heijn distributiecentrum – wo 24-10-2018 – 10:00 – 12:00
• Bedrijfsbezoek Verkade – wo 24-10-2018 – 14:00 – 16:00
• Rondleiding Hembrugterrein – wo 24-10-2018 – 14:00 – 15:30
• Bedrijfsbezoek CTV ‘De Vrede’ – do 25-10-2018 – 10:30 – 12:00
• Bedrijfsbezoek Afvalzorg – do 25-10-2018 – 15:00 – 16:30
• Bedrijfsbezoek Albert Heijn distributiecentrum – vr 26-10-2018 – 10:00 – 12:00
• Te gast bij BIND… | rondleiding & diner – vr 26-10-2018 – 17:00 – 21:00
• Instawalks Hembrugterrein door Marjolein Lensink-Neijzing – za 27-10-2018 – 11:00 – 16:00

• Rondleiding Hembrugterrein – za 27-10-2018 – zo 28-10-2018 – 14:00 – 15:30
• Van boon tot boter – Molen De Bonte Hen – zo 28-10-2018 – 10:00 – 16:00
• De IFIKZ Zaanse Fabrieksdag – zo 28-10-2018 – 11:00 – 16:00

Actief ontdekken

Verschillende bedrijven en organisaties stellen weer hun deuren open, zoals Tata Steel, Verkade, ENCI, SHIP en Forbo Krommenie. Er is van alles te doen op het Zaanse Hembrugterrein, theatergezelschap Prins te Paard verzorgt een mysterieuze radiotour door de haven van IJmuiden en er is een industrieconcert in Beverwijk. De gashouder van Tata is van verre te zien door speciale verlichting ter ere van ‘100 jaar staal in de IJmond’ en ook de watertoren van IJmuiden is weer prachtig verlicht. Vier musea haken aan met culturele activiteiten: Zaans Museum, Museum Kennemerland, Hoogovenmuseum en het Zee- en Havenmuseum. Er zijn twee masterclasses industriële fotografie, diverse kinderactiviteiten in de musea, een laboratorium, een wandeling langs een kunstroute door de duinen of een rondvaart door de haven van IJmuiden per rib boot.

Kortom: rondkijken op plekken waar men normaal niet komt!

Het uitgebreide programma in het Noordzeekanaalgebied staat op www.industriecultuur.nl. De aanmelding voor alle activiteiten start donderdag 4 oktober.

 Voor de derde keer op rij wint het Zaantheater een prijs in de jaarlijkse ANWB-verkiezing om de titel ‘Meest gastvrije theater’. Na het winnen van de tweede prijs in 2016 en de eerste prijs in 2017 is het in 2018 opnieuw raak. In de categorie ‘Grote gemeenten’, 100.000-200.000 inwoners, wint het Zaantheater opnieuw de eerste prijs en mag zich het meest gastvrije theater van Nederland noemen.

Bijna 17.000 ANWB-leden hebben de afgelopen weken hun stem uitgebracht via www.anwb.nl/theater. Theaters werden beoordeeld op bereikbaarheid, horeca in en om het theater, het prijsniveau, de sfeer en uitstraling, het zitcomfort, het zicht op het podium en het aanbod van voorstellingen.

De prijzen worden uitgereikt in vier verschillende categorieën: kleine gemeentes, middelgrote gemeentes, grotere gemeentes en grote steden. In elke categorie is een gouden, zilveren en bronzen prijs beschikbaar. De bestscorende theaters mogen zich het gehele theaterseizoen het ‘Meest gastvrije theater van Nederland’ noemen.

Bron: Rodi

De Werkgroep Struikelstenen Zaanstad wil in 2019 en 2020 alle Zaanse Joden die omkwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog gedenken met een struikelsteen. Daarvoor is een aanzienlijk geldbedrag nodig. De werkgroep roept belangstellenden daarom op om één of meer struikelstenen te adopteren of op een andere manier financieel bij te dragen.

Van de bijna driehonderd Joden die begin 1942 in het gebied woonden dat nu Zaanstad is, stierven er 171 een voortijdige dood, vrijwel allen in Auschwitz of Sobibor. Van hen heeft het merendeel geen graf. Aangezien een mens pas is vergeten als zijn/haar naam vergeten is, wil de werkgroep de namen van de omgekomen Zaanse Joden zichtbaar maken. Dat kan door struikelstenen te plaatsen bij de huizen waar zij tot 1942 woonden. Met die stenen ontstaat een gebroken namenlint door de stad: een monument dat de herinnering aan de weggevoerde Zaanse Joden levend houdt.
Om de productie en plaatsing van de gedenktekens te bekostigen, zoekt de Werkgroep Struikelstenen Zaanstad donateurs. Een Zaanse struikelsteen adopteren kan door overmaking van 150 euro per exemplaar. Het is ook mogelijk een kleinere bijdrage te geven. Donaties zijn welkom via bankrekening NL08 RABO 0135 2746 56 van het Joods Monument Zaanstreek, onder vermelding van ‘Struikelstenen’. Om de doelstelling te verwezenlijken heeft de werkgroep ook de gemeente Zaanstad en verschillende fondsen om een bijdrage gevraagd.

De Zaanse struikelstenen worden gemaakt door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Het door hem opgezette project loopt al vanaf 1994. Sindsdien legde hij verspreid over Europa tienduizenden Stolpersteine, zoals de struikelstenen in het Duits heten. Demnig heeft ze zo genoemd, omdat je er over struikelt in je hoofd en je hart en je moet buigen om de tekst op de stenen te kunnen lezen. Passanten worden als het ware uitgenodigd om even stil te staan bij de aangeboden informatie. Op de gedenktekens (10 x 10 centimeter) worden, in een messingplaatje, onder meer een naam, geboortejaar en overlijdensdatum van het slachtoffer aangebracht. De struikelstenen krijgen vervolgens een plek in het trottoir bij de voormalige woningen van de slachtoffers.
Op 14 januari 1942 kregen de Joodse inwoners van Zaandam opdracht van de Duitse bezetter om binnen drie dagen naar Amsterdam te verhuizen. De buitenlandse Joden in de stad, merendeels mensen die na 1933 gevlucht waren voor het nationaalsocialistische regime in Duitsland, moesten naar kamp Westerbork. De getroffenen dienden vrijwel al hun bezittingen achter te laten, als prooi voor de nazi’s.
Zaandam was de eerste Nederlandse gemeente die ‘Judenrein’ werd gemaakt. In de maanden daarna ontdeed de bezetter met hulp van de Nederlandse overheid en politie ook de andere Zaangemeenten van hun Joodse inwoners. Zij die na de bevrijding in mei 1945 terugkeerden uit het concentratiekamp of van hun onderduikadres troffen lege of door anderen bewoonde huizen en een verwoeste Zaandamse synagoge aan. Het was een schaars restant van het bloeiende Joodse leven dat voor de oorlog bestond. De mensen die dat leven kleurden, verdwenen echter voor altijd in de geschiedenis.

Bron: Rodi

Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander brengt dinsdagmiddag 9 oktober een werkbezoek aan Stichting De Tijdmachine in woonzorgcentrum Nieuw Groenland in Zaandam. De stichting werkt samen met ouderen, mantelzorgers en deskundigen en vrijwilligers in de zorg aan activiteiten die aansluiten bij de eigen wensen en behoeften van de bewoners.

De Tijdmachine laat ouderen onder begeleiding van reisleiders terugreizen naar de jaren ’60. Daarvoor wordt een huiskamerdecor ingericht in de stijl van die tijd. Reisleiders gaan in het decor met de ouderen in gesprek over hun herinneringen uit die tijd en hun wensen voor dit moment. Op basis van deze gesprekken wordt met het woonzorgcentrum en andere betrokken partijen uit de wijk gedurende een half jaar bekeken hoe de wensen en vragen van de ouderen gerealiseerd kunnen worden. Bijvoorbeeld door het organiseren van activiteiten en uitjes, het verbeteren van de (informele) zorg of het werven van maatjes. Tijdens het bezoek aan De Tijdmachine gaat de Koning in gesprek met de oprichters, ouderen, vrijwilligers en samenwerkingspartners in de wijk. Ook krijgt hij een demonstratie van De Tijdmachine.

Stichting De Tijdmachine is een van de deelnemers aan het Oranje Fonds Groeiprogramma. Dit programma helpt ondernemingen met een sociale doelstelling hun professionaliteit te vergroten, zodat hun projecten meer maatschappelijk effect krijgen. De Tijdmachine is landelijk actief.

Het Oranje Fonds streeft ernaar dat niemand zich buitengesloten voelt en iedereen mee kan doen in de samenleving. Daarom steunt het jaarlijks duizenden projecten die mensen met elkaar verbinden. Die steun bestaat uit geld, aandacht en advies. Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima zijn het beschermpaar van het Oranje Fonds.

Bron: Persbericht Koninklijk Huis via De Orkaan

De jeugd- en familiemusical De Brief voor de Koning roept kinderen op om een brief te schrijven aan Koning Willem-Alexander. Alle brieven worden gebundeld en bezorgd bij Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima.
In de voorstelling De Brief voor de Koning moet Tiuri een brief bezorgen bij de koning van Unauwen. Een brief waar de wereldvrede vanaf hangt. Er is in het echte leven geen dag zonder  wereldnieuws. Nieuws waar kinderen boos van worden, of juist blij. Nieuws waarvan ze gaan dansen of zingen. Kinderen denken na over de toekomst en over onze planeet. Regisseur Dick van den Heuvel: “Naar die gedachten zijn we zo nieuwsgierig. Wat vinden kinderen van windenergie, van vluchtelingkinderen, van plastic in de oceaan, van oorlogen in verre landen, van planeten waar je  heen kunt reizen, van  ruziemakende ministers? Als kinderen dat nou eens opschrijven in een brief aan Koning Willem- Alexander. Misschien dat we daar allemaal beter van worden.”
Via een speciale website kunnen kinderen hun brieven schrijven of uploaden. Ook kunnen ze hun brieven opsturen via de post of meenemen naar de voorstelling en in een speciale brievenbus in  de foyer van het theater stoppen. Brieven kunnen tot uiterlijk 31 december 2018 worden opgestuurd en ingeleverd. Daarna zal producent Homemade Productions alle brieven bundelen en bij  Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima bezorgen.
Alle informatie over dit bijzondere initiatief is te vinden op: www.homemadeproductions.nl/mijnbrief.

De musical ‘De Brief aan de Koning’ is op 29 december te zien in het Zaantheater.

Cacaomaand oktober wordt een smakelijk moment om de Zaanstreek te ontdekken. Op Zaansmaken.nl verzamelde Marketing Zaanstreek tal van activiteiten rond Zaanse smaken als cacao en chocolade, waaronder leuke familie-activiteiten in de herfstvakantie.

Zaansmaken vertelt het verhaal van de smaken van de Zaanstreek, ooit de provisiekast van Nederland, maar is ook een ode aan het ‘maken’ waar de Zaanstreek bekend om staat. Op Zaansmaken.nl staan de leukste activiteiten verzameld van Zaanse ondernemers en organisaties in oktober, de maand die bekend staat als Cacaomaand. De Zaanstreek was het historisch hart van de Nederlandse cacao-industrie en nog altijd wordt een groot deel van de wereldwijde cacaobonenoogst hier aan de Zaan verwerkt. Met de Cacaomaand vieren we de komst van een nieuwe oogst cacaobonen in oktober.

Unieke gebeurtenissen
Tussen die Zaansmaken-activiteiten zitten ook heel bijzondere. Oliemolen De Bonte Hen op de Zaanse Schans bijvoorbeeld, verandert voor even in Chocolademolen en op 28 oktober kun je tijdens een rondje molen zien hoe van cacaobonen cacaoboter wordt geslagen. Daarnaast kun je onder andere speciaal voor Zaansmaken georganiseerde workshops volgen en aanmonsteren voor een Chocolate River Tour, die je letterlijk en figuurlijk van de Zaanse cacaohistorie laat proeven. Een totaaloverzicht van de activiteiten is te vinden op Zaansmaken.nl.

Kom proeven van de Zaanstreek
Marketing Zaanstreek wil het met de verzamelde activiteiten extra aantrekkelijk maken om de Zaanstreek te komen ontdekken. Voor bezoekers, maar zeker ook voor de Zaankanters zelf. Marketing Zaanstreek directeur Lex Kruijver: “Veel Zaankanters beseffen niet hoe bijzonder de Zaantreek is. Ik hoop van harte dat Zaansmaken ook hen uitdaagt hun eigen streek verder te ontdekken.”

Op Zaansmaken.nl zijn onder andere activiteiten te vinden van CacaoLab Zaans Gedaan, Windmill Cruises, Zaans Museum, Smells like Chocolate, De Zaansche Molen, Hoop op d’Swarte Walvis, Brouwerij Hoop en Lab-44, Hemlab, Dutch Tourism, de Zaanse Schans en chocoladefabriek De Euforij.